یک شاخه گل ۲۹۱

خوشترازدوران عشق ایام نیست

مطربان رفتند و صوفی درسماع

ازهزاران دریکی گیرد سماع

بامداد عاشقان را شام نیست

عشق را آغازهست انجام نیست

زانکه هرکس محرم پیغام نیست

سعدی (غزل)

برخی پندارند سعدی سخنورچیره طبع قرن هفتم هم عصرمولانا و عراقی غزلهای عرفانی ندارد و سراسر اشعارش ازعشق مجازی حکایت دارد و همه در وصف معشوق هایی است که مانند او فانی بوده و پس ازعمری به سرای دیگرشتافته اند؛ درصورتی که چنین نیست و سعدی گرچه بیشترغزلهایش حاکی از عشق دنیوی است ولی اشعارعرفانی هم دارد که درآن استحکام و روانی، صنعت و سادگی و رقّت را استادانه به هم آمیخته است. غزل هایی که، مانند دیگرابیاتش، دُرّ شاهوار ادب ایران به شمار می رود و معطوف به معشوق یکتا، یعنی ذات واجب الوجود، است و چون ستاره ای خیره کننده می درخشد.

به جهان خرم ازآنم که جهان خرم ازاوست

به غنیمت شمرای دوست دَم عیسی صبح

غم و شادی بَرعارف چه تفاوت دارد ؟

عاشقم بر همه عالم که همه عالم ازاوست 

تا دل مرده مگرزنده کنی کاین دَم ازاوست 

ساقیا باده بده شادی آن کاین غم ازاوست

شهیدی (ترانه)

به جهان خرم ازآنم که جهان خرم ازاوست،

عاشقم برهمه عالم که همه عالم ازاوست،

سعدیا گر بکَند سیل فنا خانۀ من،

دل قوی دار که بنیاد بقا محکم ازاوست،

جانم جهان خرم ازاوست

جانم همه عالم ازاوست

جانم فنا خانۀ من 

جانم بقا محکم ازاوست

غم و شادی بَرعارف چه تفاوت دارد؟

آستین بر روی و نقشی درمیان افکنده ای

ساقیا باده بده شادی آن کاین غم ازاوست 

خویشتن پنهان و شوری درجهان افکنده ای

سعدی(غزل)