گلهای جاویدان ۹۲

      
دکلمه: روشنك      
 

به چه كار آیدت زگل طبقی  

گل همین پنج روز و شش باشد  

از گلستان من ببر ورقی

وین گلستان همیشه خوش باشد

 
      سعدی (گلستان مثنوی بحر حفیف) 
       
  امشب سخن از حافظ است و بنا بر یاد آوری صاحبدلی ارجمند بر آن شده ایم سخنی كوتاه درباره مدیحه سرایی حافظ بگوییم و این خداوند كلام عرفانی را تا حدی كه میسر است با دیگرمدیحه سرایان قیاس كنیم. البته صاحبدلان مدیحه سرایان بزرگ را مانند انوری و ظهیر فاریابی و سلمان ساوجی می شناسند. از غزل های خواجه كه در مدح است در یافته اند كه وی هیچ وقت مدح را برای كسب مقام و جاه و جلب مال بكار نبرده و از آن جمله مدیحه سرایان نیست كه هر گاه مدحش نافذ نیافتد به هجو پردازد. حافظ در مدح خصوصیتی دیگر نیز دارد و آن علاقه وافر او به شیراز و آب ركن آباد و گلگشت مصلاست كه از وصف آنها خسته نمی شده:  
       
  بده ساقی می باقی كه در جَنّت نخواهی یافت  كنارِ آبِ ركن آباد و گُلگشتِ مُصلا را  
      حافظ (غزل)
       
  حافظ نیز در وصف گل و نغمات بلبل و اثر می و چشمان و زلف سیاه معشوق مداحی نموده، اما این مدح در حقیقت از جمال ازلی است. این زیبایی ها را عكس و پرتویی از چهره دوست و معشوق یكتا دانسته.فرق دیگر او با مدیحه سرایان سبك سخن وی، روش متناسب و بی عیب اوست، كه مراتب كمال علم و بلوغ دانش او را نشان می دهد. كلام حافظ  خاصه غزلیاتش به قدری جذاب و فتان است كه به گفته یكی از مستشرقین منتقد، سیفر ازلی هیچیك از شعرا به پای او نمی رسند:  
       
 

اگر آن تُركِ شیرازی بدست آرد دلِ ما را   

بده ساقی می باقی كه در جَنّت نخواهی یافت 

به خال هندویش بخشم سمرقند و بخارا را

كنارِ آبِ ركن آباد و گُلگشتِ مُصلّا را

 
       
آواز: مرضیه      
  بده ساقی می باقی كه در جَنّت نخواهی یافت كنارِ آبِ ركن آباد و گُلگشتِ مُصلّا را  
       
       
دکلمه: روشنك       
 

فغان كاین لولیانِ شوخِ و شیرین كارِ شهر آشوب

زعشقِ نا تمامِ ما جمالِ یار مستغنی است 

چنان بردند صبر از دل كه تُركان خوانِ یغما را

به آب و رنگ و خال و خط چه حاجت روی زیبا را

 
       
آواز: مرضیه       
 

زعشقِ نا تمامِ ما جمال یار مستغنی است 

حدیث از مُطرب و می گوی و  رازِ دهر كمتر جو  

به آب و رنگ و خال و خط چه حاجت روی زیبا را

كه كس نگشود و نگشاید به حكمت این معما را

 
       
دکلمه: روشنك      
 

من از آن حُسنِ روز افزون كه یوسف داشت دانستم 

بَدَم گفتی و خرسندم عفاك الله نكو گفتی

نصیحت گوش كن جانا  كه از جان دوست تر دارند 

حدیث از مُطرب و می گوی  و رازِ دهر كمتر جو  

غزل گفتی و دُر سُفتی بیا و خوش بخوان حافظ       

كه عشق از پردهٔ عصمت برون آرد زلیخا را

جوابِ تلخ می زیبد لبِ لعلِ شكرخا را

جوانانِ سعادتمند پندِ پیرِ دانا را

كه كس نگشود و نگشاید به حكمت این معما را

كه بر نظمِ تو افشانَد فلك عِقدِ ثریا را

 
      حافظ (غزل)
       
  صاحبدلان را تمنا داریم به غزلی كه حالا به سمع شان می رسد توجهی عمیق فرمایند و از آن تفسیری عرفانی.  
       
 

مرا چو  قبله تو باشی نماز بگذارم  

به پیش خاكی سجود چند كنم  

وگرنه من زنماز و زقبله بیزارم

من آن نی ام كه بدین قبله سر فرود آرم

 
       
       
آواز: غلامحسین بنان     
 

مرا چو قبله تو باشی نماز بگذارم 

به پیش قبله خاكی سجود چند كنم  

به پیش روی چو ماه تو سُجده خواهم كرد 

به جان رسید مرا كار در غم عشقت 

مگو كه نیست گرفتار دام ما حافظ  

وگرنه من زنماز و زقبله بیزارم

من آن نی ام كه بدین قبله سر فرود آرم

وگر كنند به فتوای شرع بر دارم

بیا و رحم كن و بیش از این میآزارم

كه سال هاست كه در دام تو گرفتارم

 
      منسوب به حافظ (غزل)
       
دکلمه: روشنك      
 

دیدی ای دل كه غم یار دگر بار چه كرد

وه از آن نرگس جادو كه چه بازی انگیخت 

ساقیا جام می ام ده كه نگارندهٔ غیب  

آن كه بر نقش زد این دایرهٔ مینایی 

برقی از منزل لیلی بدرخشید سحر

فكر عشق آتش غم در دل حافظ زد و سوخت

چون بشد دلبرو با یار وفا دار چه كرد

آه از آن مست كه با مَردُم هشیار چه كرد

نیست معلوم كه در پردهٔ اسرار چه كرد

كس ندانست كه در گردش پرگار چه كرد

وه كه با خرمن مجنون دل افگار چه كرد

یار دیرینه ببینید كه با یار چه كرد

 
      حافظ (غزل)
       
دکلمه: روشنك      
  گفتم غم تو دارم گفتا غمت سر آید گفتم كه ماه من شو ، گفتا اگر بر آید  
       
       
تصنیف: غلامحسین بنان       
 

گفتم غم تو دارم، گفتا غمت سر آید 

گفتم زمهرورزان رسم وفا بیاموز 

گفتم كه بر خیالت راه نظر ببندم  

گفتم كه بوی زلفت گمراه عالمم كرد

گفتم خوشا هوائی كز باد صبح خیزد

گفتم كه نوش لعلت ما را به آرزو كُشت

گفتم دل رحیمت كی عزم صلح دارد

گفتم كه ماه من شو، گفتا اگر بر آید

گفتا زخوبرویان این كار كمتر آید

گفتا كه شب رو است او از راه دیگر آید

گفتا اگر بدانی هم اوت رهبر آید

گفتا خُنُك نسیمی كز كوی دلبر آید

گفتا تو بندگی كن كاو بنده پرور آید

گفتا مگوی با كس تا وقت آن در آید

 
      حافظ (غزل)
       
آواز: غلامحسین بنان       
  گفتم زمان عشرت دیدی كه چون سَر آمد؟  گفتا خموش حافظ كاین غصّه هم سر آید  
      حافظ (غزل)
       
گوینده: روشنك      
       
       
  این هم گلی بود جاویدان از گلزار بی همتای ادب ایران، گلی كه هرگز نمیرد. شب خوش.  


Back to programme page