سپاسگزاری

گلهای شعر و آواز ایرانی: وِبگاهِ گلها و پشتیبانانِ آن

سپاسگزاری

جِین لویسن

پروژۀ گلها در اوایل سال ۲۰۰۵/ ۱۳۸۶ با پروژۀ آزمایشیِ کوچکی با پشتیبانیِ بنیاد میراث ایران (Iran Heritage Foundation)، پژوهشگاه مطالعات ایرانی بریتانیا (the British Institute of Persian Studies)، بخش موسیقی دانشکدۀ خاورشناسی و افریقا شناسی دانشگاه سوآس ((SOAS و دانشگاه لندن آغاز گردید. پایه‌ریزیِ این پروژۀ  آزمایشی بویژه مرهونِ پشتیبانی پروفسور کیت هاوارد (Keith Howard)، رئیس وقتِ بخش موسیقی  دانشگاه سوآس است که از کمک‌های بی دریغ ایشان هم در گذشته و هم در زمان حال سپاسگزاری ‌می کنیم.

 

پس از موفقیت پروژۀ آزمایشی و با حمایت بخش موسیقیِ دانشگاهِ سوآس و برنامۀ بایگانی‌هایِ در معرض خطر کتابخانۀ بریتانیا (EAP)، نخستین مرحلۀ پروژه‌ اصلی آغاز گشت. درسال ۲۰۰۶/۱۳۸۷ ای. اِی. پی (EAP) هزینۀ پروژۀ دیجیتال‌سازی گلها را با کمک مالی سخاوتمندانۀ خود عهده‌دار شد که امکان گرد‌آوری و دیجیتال‌سازی مجموعۀ برنامه‌های رادیویی گلها را فراهم کرد. درجولای ۲۰۰۷/ مرداد ماه ۱۳۸۸ نسخۀ دیجیتالی مجموعۀ کامل بایگانیِ گلها به بایگانیِ صداهای جهان کتابخانۀ ملی بریتانیا افزوده شد.

 

در طول این مدت  بنیاد میراث ایران نیز به گونه‌های مختلف این پروژه را پشتیبانیِ ‌همه جانبه کرده است و بنابراین، پیش ازهر چیز، پروژۀ وبگاهِ گلها خود را وامدارِ کمک‌های بی‌دریغ این بنیاد دانسته، به پاس سال‌ها کمک و پشتیبانیِ بی‌شائبۀ آن در هر دو مرحلۀ به انجام رسانی این پروژه، کمال تشکر و قدردانیِ‌ خود را نسبت به آن ابراز می‌دارد.

 

بیشترِ کمک‌های مالی و زیربنای سازمانیِ این پروژه از سال ۲۰۰۸/ ۱۳۸۷ از سوی همین بنیاد سخاوتمندانه تدارک دیده شده است. بدون عزم راسخ و پشتیبانی این بنیاد، تحقق و احیای آرمان‌های برنامۀ گلها با ارائۀ پایگاهِ داده‌های جامع و ایجاد بایگانیِ پژوهشی که بتواند برنامه‌ها را در وبگاهی ویژه بازآفرینی کند، ناممکن می نمود و این پروژۀ عظیم شاید همچنان به صورت فایل گمنام  دور از دسترس همگان در گوشه‌ای رها شده بود. 

 

در میان مسئولان پیشگام و برجستۀ رسمیِ بنیاد میراث ایران، پروژۀ گلها بویژه مرهونِ مشاورۀ سازنده وبزرگوارانۀ آیدین عزیززاده است که در گذشته و حال ارائه شده است. همچنین از وحید علاقه‌بند و روشنک دویر، مدیران بنیاد، برای راهنمایی و پشتیبانیِ پیوسته‌شان؛ فرهاد حکیم‌زاده، مدیر پیشین بنیاد، برای تشویقِ ما در مرحلۀ نخستینِ پروژه  سپاسگزاریم. پروژۀ گلها از این چهارعزیز برای درک اهمیت و ارزش  آن در مراحلی که تنها یک نظریه و آرمان به شمار می‌رفت، صمیمانه سپاسگزار است. ما برای پشتیبانیِ همیشگیِ این دوستان از آنان متشکریم. 

 

این پروژه همچنین از دیسمارک (Dismark) برای پشتیبانی از انتشار لوح فشردۀ گلهای آواز و موسیقی ایرانی : برنامۀ گلها  کمال تشکر را دارد. (لندن، سوآسیس[Soasis]، دفترچۀ راهنمای شمارۀ ۲۰، ۲۰۰۹/۱۳۸۸ که به همراه کتابچۀ ۱۶ صفحه‌ای یادداشت‌های خطی منتشر شده است).

 

 پروژۀ گلها همچنین از آکادمی بریتانیا به دلیل اعطای کمک هزینۀ پیشرفت پژوهش بریتانیا (باردا) به دکتر لئونارد لویزن (عضوگروه میراث ایران در فارسی کهن و ادبیات صوفیانه  و استاد ارشد فارسی در دانشگاه اکزِتِر(Exeter) سپاسگزار است. این اعطا به ایشان امکان داد که یک سال تمام (ژانویه ۲۰۱۰ – فوریه ۲۰۱۱) وقتشان را  برای موارد زیر صرف کنند: ویرایش و غلط گیری شرح حال و سرگذشتنامه (بیش از ۱۵۰) اجراکنندگان و دست‌اندرکاران برنامۀ گلها، به علاوۀ ویرایش و غلط‌ گیری (بیش از ۵۰۰) شرح حال و سرگذشتنامه نویسندگان و شاعران برنامۀ گلها (هر مدخل شامل ۵۰۰ تا ۳۵۰۰ کلمه)؛ کمک به بازبینی نوشته‌های تایپ شدۀ برنامه‌ها و تطبیق آنها با فایل‌های صوتی برای اطمینان از نظم و ترتیب آنها. این مدارک کتابشناسی تقریباً شامل ۶۵۰۰۰۰۰ واژۀ انگلیسی و فارسی هستند. نوشته‌های فارسی این برنامه از ۲۰۰۰  صفحه بیشتر است. در سال ۲۰۱۰/۱۳۸۹ ایشان دو بار به ایران مسافرت کردند تا به این بخش و قسمت‌های دیگر برنامه کمک کنند.

 

پروژۀ گلها همچنین از بنیاد پارسا برای کمک‌های مالی سخاوتمندانه‌ای که فرایندِ  تکمیل مرحلۀ دوم این پروژه را در طول سال‌های۱۳۸۹- ۹۰ (۲۰۱۱-۲۰۱۲ ) تسهیل نمود، تشکر می‌کند.

 

این پروژه همچنین از پژوهشگاهِ بریتانیایی مطالعات ایرانی (BIPS) برای وام اعطایی‌ محبت‌آمیزی که پرداخت دستمزد نهایی گروهِ پژوهشگران و کاردانانِ ایرانی را برای همکاری‌هایشان با پروژه در سال  ۲۰۱۱ میسر ساخت شد و امکان تکمیل فایل‌های صوتی را فراهم آورد، تشکر می‌کند. وبگاهِ اینترنتی پروژۀ گلها از پشتیبانیِ این سازمان در گذشته و حال بسیار سپاسگزار است.

 

پروژۀ گلها همچنین حق‌شناسی خود را نسبت به آقای ریک دربندی ابراز می‌دارد که زحمت تایپ بیش از دوسوم نخستین نسخۀ  برنامۀ گلها را مستقیما از روی  اصل نوارهای صوتی آنها عهده دار شد و یادداشت‌های ارزشمند توضیحی خود را به این فایل‌ها اضافه نمود. پژوهش‌های جانانۀ آقای دربندی درمورد پروژۀ گلها برای هر کس که در ۵ سال اخیر با وبگاهِ اینترنتی گلها تماس داشته،  گرانبها بوده است. ایشان وقت و هم‌راییِ خود را نثار این برنامه کرده اند و پشتیبانیشان از آن درخورِ تقدیر است.

 

همچنین سپاس خود را  نثارِموسیقی‌شناس قومیِ پرآوازه، علیرضا میرعلی نقی، و موسیقی‌دان برجسته، سیامک بنایی می‌کنیم  که به گونه‌ای خستگی‌ناپذیربرای وبگاهِ گلها تحقیق و پژوهش نمودند و زندگی‌نامه و پیشینۀ هنرمندانِ گوناگونِ این برنامه را استخراج نموده و نگاشتند. گذشته از منابع فوق‌العادۀ حافظۀ آقای میر علی نقی، ایشان با گشاده‌رویی بایگانیِ شخصیِ ارزشمند خود را دربارۀ انتشارات مربوط به موسیقی و مجموعه‌های ضبط شده – گاهی حتی مصاحبه‌های شخصی خود را با اجرا کنندگان برنامه‌ها- در دسترس پروژه قرار دادند. از ابتدای شروع پروژه، این دو رادمرد  مُجدانه از برنامه پشتیبانی کردند و آرای خود را دربارۀ ابعاد هنری، فنی و موسیقایی آزادانه ابراز داشتند.

 

از فروغ بهمن پور نیز که با لطف بسیار بایگانیِ غنیِ خود را، شامل تصویرهای موسیقی‌دانان و نوازندگان، در اختیار این پروژه نهاد و به غنای جنبه‌های دیداریِ آن افزود، منت پذیریم. نیز از دانشمند برجسته، محمد رضا پور جعفری، سپاسگزاریم که دانش و تخصص خود را در زمینۀ گویش‌های منطقه‌ای ایران  وقف این برنامه نمود و خواستار بازبینی و ویرایش متن گل‌های صحرایی از حیث درست‌نویسی و رعایت نشانه‌های تفکیکی گردید.همچنین پروژۀ گلها حق‌شناسی خود را نسبت به آقای دکتر مهدی باغی ابراز می‌دارد که زخمت ترجمۀ شرح حال و سرگذشتنامه بیش از ۲۵۰ هنرمندان و بیش از ۶۵۰ شاعران در برنامۀ گلها از زبان فارسی به انگلیسی کرده است.

 

پروژۀ گلها همچنین مرهونِ یاری‌ها و همکاری‌های سازمان‌های گوناگون ایران در بیش از  چهار سال گذشته است. در این خصوص، بویژه از همکاری صمیمانۀ آقای مرادخانی، مدیر موزۀ موسیقی در تهران، با این پروژه  و اشتیاقِ چشمگیرِایشان برای پیشرفت آن قدردانی بسیار می‌کنیم. نیز سپاس می داریم زحمات آقای خجسته ، مدیر پیشین رادیو جمهوری اسلامی ایران(IRIB) را که بزرگوارانه وقت خود را در اختیار ما نهادند و دست اندرکارانِ این پروژۀ  را از هم‌رایی و راهنمایی‌های سودمند خویش در زمینۀ روش پژوهش بهره‌مند ساختند وامکان دسترسی ‌سریع و آسان ما را به بایگانیِ آی.آر.آی. بی فراهم آوردند.

 

از مسئول خانۀ هنرمندان تهران نیز بسیار سپاسگزاریم که به ما امکان داد تا از بایگانیِ صوتیِ رسولی که در مجموعۀ ایشان دخیره شده بود استفاده کنیم. دکتر شاهین فرهت، رئیس بخش موسیقی دانشگاه تهران، نیز با سخاوتمندی ما را از راهنمایی‌ها و تخصص خویش بهره‌مند ساخته، مجموعۀ باارزش شخصیِ‌ برنامۀ گلهای خود را در اختیارمان نهادند. از این نظر خود را وامدارِ ایشان می دانیم.

 

همۀ دوستداران موسیقی ایرانی، و بویژه آنان که با پروژۀ گلها همکاری می‌کنند، همیشه وامدارِ تمامیِ هنرمندان، گردانندگان، موسیقی‌دانان، شاعران، خوانندگان، ترانه‌سرایان، و پژوهشگرانی هستند که آثار جاودانه و اجراهای آنان برنامۀ رادیو گلها را شکل بخشیده است. بویژه باید از نبوغ پایه‌گذار اصلیِ برنامۀ گلها، زنده یاد  داوود پیرنیا، برای ابتکار این برنامۀ درخشان و راه یابی به قلب عاشقان ِ بی‌شمار و پژوهشگران موسیقی و ادبیات ایرانی سپاسگزاری بسیار نمود. ما خود را وامدارِ وی می دانیم. همچنین از هنرمندان و گردانندگانِ اصلی این برنامه که بسیاری از آنها جوانمردانه ما را در  یادها و خاطره‌های خود از این برنامه سهیم کردند و در پاره‌ای موارد، بایگانی‌های شنیداریِ شخصی خود را بی چشم‌داشت به برنامۀ گلها بخشیدند، و مصاحبه‌های مفصلی نیز با دست‌اندرکاران پروژه داشتند، سپاسگزاریم. امید است بتوانیم این نشست‌ها و گفتگوها را نسخه‌برداری و ترجمه کنیم و برای دسترسی همگان در وبگاهِ پروژۀ گلها بگذاریم. از گلنوش خالقی اِکرت نیز سپاسگزاریم که آثار پدرش، استاد روح‌الله خالقی، را در اختیار ما گذاشت.

 

در میان این بزرگواران، پروژۀ گلها بویژه ازتمامی ِ اعضای خانوادۀ بزرگ پیرنیا قدردانی می کند. ما از داریوش پیرنیا، پسر داوود پیرنیا، که از همان آغاز کارِ پروژه، بزرگوارانه خاطراتی را که از پدر و موسیقی‌دانان و هنرمندان برنامۀ گلها به یاد داشت با ما در میان نهاد سپاسگزاریم؛ نیزاز بیژن پیرنیا، پسر دیگر داوود، که از دهۀ ۱۹۵۰/۱۳۳۰ به عنوان گردانندۀ اصلی،  برنامۀ کودک رادیو ایران را که تولید کننده و طراح واقعیِ آن داوود بود، اجرا می‌کرد، و وقت گرانمایۀ خود را با گذشت و ایثار در اختیار این برنامه گذاشت.

 

بیژن هنگامی که پدرش در دهه‌های ۱۹۵۰-۷۰ / ۱۳۳۰-۵۰ برنامۀ گلها را در رادیو ملی ایران تهیه می‌کرد، همراه همیشگی او بود. او همچنین بیشتر وقت‌ها با پدر به دیدار دوستان وی، شاعران، روشنفکران و هنرمندانِ برنامۀ گلها می‌رفت. ما از لطف ایشان در نقل خاطرات پدر و همکاران وی، تهیۀ عکس، و دیگر یادگارهای مجموعۀ خصوصیِ خانوادگی که برای تکثیر و عکس‌برداری در اختیار پروژه نهادند، بی‌نهایت سپاسگزاریم. دختران زنده یاد داوود پیرنیا: گیتی‌دخت، مهردخت، و مهین‌دخت نیز  ما را در ضمن پژوهش‌هایمان با بزرگواری در خاطرات خود از پدر سهیم نمودند و با سخاوتمندی و اشتیاقِ تمام از پروژه پشتیبانی کردند. همچنین فرخ و شاهرخ پیرنیا، پسران دیگر داوود پیرنیا، خاطرات خود را از پدر و کار و تلاش وی برای برنامۀ گلها  با ما در میان نهادند.از این عزیزان نیز منت‌پذیریم.

 

در میان همکاران داوود پیرنیا چند تن از شخصیت‌های برجستۀ موسیقی کلاسیک ایرانی با نظر ارزشمند خود و ارائۀ اطلاعات گرانبها در بارۀ پروژۀ گلها، ما را یاری کردند. از بین این بزرگواران می‌باید به دکتر معین افشار اشاره کنیم که در ضمن همکاری با داوود پیرنیا برنامۀ کودک را، همچون چندین برنامۀ دیگر، برای رادیو ملی ایران تهیه و کارگردانی کرد. وی از همان آغاز برنامۀ گلهای جاویدان در رادیو ملی ایران با پیرنیا همکاری داشت. دکتر معین افشار با بزرگواری خاطرات خود را از این برنامه با ما در میان نهاد و مقدمۀ آشنایی ما را با افراد مهمی که در تولید برنامۀ گلها نقش اساسی داشتند فراهم آورد. همچنین بیژن فرازی، همکار نزدیک داوود پیرنیا، و دست اندر کارِ برنامه گلها، نه تنها در صرف وقت و بیان خاطرات خود گذشت و ایثار نشان داد، که با کمال لطف و مهر مجموعۀ شخصی خود را از این برنامۀ  در اختیار ما نهاد. نصرت الله معینیان، مدیر پیشینِ رادیو ملی ایران، نیز که در دهه های ۱۹۵۰-۶۰ / ۱۳۳۰-۴۰ مسئولیت بازسازیِ کاملِ برنامه های رادیو را بر عهده داشت - و آنچه را امروزه به دوران طلایی رادیو معروف است(۱۹۵۵-۶۶ / ۱۳۳۵-۴۶) پیش‌بینی می‌کرد-  با لطف بسیار و صرف وقت  خاطرات خود را از چگونگی کار داوود پیرنیا در برنامۀ گلها برای ما شرح داد. از همۀ این سروران کمال تشکر را داریم.

 

از عزیزان دیگری که شایسته است در اینجا از آنان تقدیر و تشکر کنیم  می‌توان به منوچهر آریانا اشاره کرد. وی که از دیگر دوستان نزدیک و همکار داوود پیرنیا بود در انتخاب شعرها برای برنامۀ گلها نقشی حیاتی بر عهده داشت. دکتر شاه‌حسینی نیز از اعضای برجسته و مهم کمیتۀ نویسندگان در رادیو ملی بود و حقیقتا از پیچیدگی‌ها و ظرافت‌های فرآیند انتخاب شعر والا و درست برای پخش در رادیو آگاهی داشت. هر دو بزرگوار با گشاده روییِ تمام از مهارت و تخصص خویش ما را بهره‌مند کرده، خاطرات خویش را نیز برایمان بازگو نمودند. استاد رحیم معینی کرمانشاهی که از شاعران پرآوازه و بزرگ ایران‌زمین و ترانه‌‌سرایان برجستۀ برنامۀ گلها به شمار می‌روند نیز ما را از آرای سازنده و خاطرات شیرین خود ‌بهره‌مند ساختند. در طول چندین مصاحبه و دیدار از خانۀ ایشان، استاد با بزرگواری و در نهایت لطف و محبت مجموعۀ بزرگ وکامل آثار ادبی خویش را به ما هدیه کردند. پسر ایشان، آقای حسین معینی کرمانشاهی، که خود نیز ترانه‌سرا و موسیقی‌دانی به نام و برجسته بوده و مسئولیت گردآوری و چاپ آثار کامل پدر را بر عهده گرفته است، این مجموعه را در اختیار ما نهاد و هرگاه پرسشی داشتیم برای رفع ابهام در کنارمان حضور داشت و در روشن ساختن پاره‌ای ابهام‌ها در برنامه‌ی گلها یاری‌رسانِ ما بود.

 

پروژۀ گلها بویژه از استاد هوشنگ ابتهاج (سایه) سپاسگزاراست. وی که یکی ‌از نامدارترین شاعران معاصر ایران است و در دهه‌ی۱۹۷۰/ ۱۳۵۰ مسئولیت بخش موسیقی رادیو ملی را بر عهده داشت، دو برنامۀ گلهای تازه و گلچین هفته را تولید و تنظیم کرد. هوشنگ ابتهاج پس از بازنشستگیِ داوود پیرنیا نقشی تاریخی ‌و پویش‌مند در تولید مجموعه برنامه‌های گلها عهده‌دار شد. ابتهاج در موارد بی‌شماری داوطلب یاری رسانی به پروژه‌ی گلها شد و آرا، مشاهده‌ها و خاطره‌های خود را در اختیارما نهاد. استاد سایه نه تنها پیوسته پشتیبانی‌ خود را از پروژه نشان می‌داد بلکه تمام بایگانیِ شخصی خود را نیز در دسترس ما قرارداد، از ایشان منت‌پذیریم.

 

بسیاری از هنرمندان و نوازندگانی که در برنامۀ گلها حضور داشته و هم‌اکنون نیز در قید حیات‌اند، در نهایت سخاوتمندی آرا و پیشنهادهای سازندۀ خود را در اختیار ما نهاده، به ما اجازۀ ضبط خاطراتشان را دادند. نام‌های‌ آنان تنها به بزرگان شعر و ادب و ترانه‌سرایان نامداری چون معینی‌کرمانشاهی و تورج نگهبان و بیژن ترقی  محدود نیست و گردانندگان برجستۀ رادیو را در دهه‌های ۱۹۵۰-۷۰/ ۱۳۳۰-۵۰ نیز شامل می‌شود؛ عزیزانی ‌که صدایشان مدت‌ها و در طول هفته‌های پی‌درپی محبوب قلب و دل میلیون‌ها ایرانی بود، نازنینانی که با لطف و بزرگواری ما را از رای و نظر خود بهره‌مند ساخته و در خاطرات خویش سهیم کردند. در این میان شایسته است از خانم آذر پژوهش، خانم فخری نیکزاد، خانم فیروزه امیرمعز و آقای شاهرخ نادری نام برده، مراتب قدردانی بی‌پایانِ خود را از این عزیزان ابراز داریم.

 

دست‌اندرکاران پروژۀ گلها همچنین بر خود لازم می‌دانند از لطف‌ها و یاری‌‌های شماری از خوانندگانِ بنام و برجسته‌ی ایران قدردانی و تشکر کنند. عزیزانی‌ چون استاد محمدرضا شجریان، استاد اکبر گلپایگانی، الهی، ناصر مسعودی، ناهید دایی‌ جواد، و عهدیه بدیعی که بزرگوارانه پذیرفتند که با ما مصاحبه کنند و از تخصص، پندها و راهنمایی‌های خود بهره‌مندمان سازند. علاوه براین، پروژۀ گلها خود را مرهون رادمردیِ جمعی ‌از موسیقی‌دانان و آهنگ‌سازانِ بنامِ برنامۀ گلها می‌داند، استادان و بزرگانی‌ همچون محمود ذوالفنون، پرویز یاحقی،‌ علی تجویدی، همایون خرم، فرهاد فخرالدینی، فرامرز پایور، جهانبخش پازوکی، رحمت‌الله بدیعی، عطاالله خرم، جلیل شهناز، حسن کسایی، حسن ناهید، فرهنگ شریف، جواد لشکری، فریدون حافظی، منصور نریمان، هوشنگ ظریف، ‌پروین صالحی، خانم وزیری‌تبار، محمد اسماعیلی و آقای نیکوگر. آقای نیکوگر یکی‌ از اولین صدابرداران بود که در رادیو ملی ایران با برنامۀ گلها همکاری کرد و این همکاری تا پایان برنامۀ گلهای تازه در سال ۱۳۵۷ در تمامی‌ مرحله‌ها ادامه یافت.

 

بر خود لازم می‌دانیم مراتب قدردانی خود را نسبت به گروه محققان و متخصصان پروژۀ گلها در ایران و خارج از آن ابراز داریم. اجرا و تکمیل این پروژه جز به یاری اینان میسر نبود و از این رو خود را وامدارِ یاری‌‌ها و لطف‌های این عزیزان دانسته، از آنان سپاسگزاری می‌کنیم. به ویژه از خانم مینا ساکت برای گرد‌آوری و نگارش زندگی‌نامۀ بیش از ۵۰۰ شاعر برنامۀ گلها متشکریم. نیز سپاسگزاریم از آقای فراز مینویی برای تشخیص دقیق و متخصصانۀ ایشان در تعیین نام دستگاه‌ها و گوشه‌های ‌به کار رفته در برنامۀ گلها. تشکر می‌کنیم از آقای صالح پازوکی که رهبری گروهی متشکل از هشت ایرانی متخصص در تولید و نشانه‌گذاری  فایل‌های صوتی الکترونیکی برنامۀ گلها را بر عهده گرفت و در همان حال خود نیز در این مهم فعالیتی چشمگیر داشت.

 

همچنین از تعدادی از متخصصان و استادان ادبیات فارسی که با ما همکاری داشتند بسیار سپاسگزاریم. این دوستان در طول چند سال تکمیل پروژه ما را در ویرایش نسخه‌های برنامۀ گلها یاری کردند که از این میان به همکاران زیر اشاره می‌کنیم: دکتر پروانه نیک‌طبع که بدون هیچ چشم‌داشتی داوطلب بازخوانی و تطبیق نسخه‌ها شده، تخصیصِ شعریِ مجموعۀ ‌برنامه‌های گلهای‌ رنگارنگ را بازبینی نمود؛ دکتر محمدرضا جوزی، استاد برجستۀ اسلام‌شناسی، که ایشان نیز بخش عظیمی‌ از وقت گرانبهای خود را صرف ویرایش نسخه‌های برنامۀ گلها نموده، به جستجوی نام شاعرانی‌ پرداخت که شعرهایشان زینت‌بخش این برنامه‌ها بود؛ دکتر سهیلا صارمی که به پژوهش در زمینۀ شعرصوفیانۀ فارسی اشتغال دارد و نسخه‌های فارسی برنامه را بازخوانی و ویرایش نموده، از تطابق نام شاعران با شعرهایی که در برنامۀ گلها به آنان نسبت داده شده بود اطمینان حاصل کرد. همچنین خود را وامدار یاری‌های آقای حمید جهانپور و خانم پروانه دادخواه می‌دانیم که چندین سال مشغول بازخوانی‌ و ویرایش نسخه‌های فارسی برنامه بودند. از آقایان هوشنگ فروغ‌مند، شاهید قمشه‌ای و همچنین خانم مرضیه جراعی و گروهش نیز سپاسگزاریم. این عزیزان در تکمیل هرچه بیشتر کارها و امر ظریف آپلود کردن (upload) نسخه‌های فارسی در وبگاهِ گلها سهمی‌ مهم و اساسی برعهده داشتند.

 

دست‌اندرکاران پروژه همچنین سپاسگزار خانم‌ها هیلا فیض‌پور و لیلا معینی هستند که با مهارت فراوان فایل‌های صوتی برنامۀ گلها را بر روی کاغذ آوردند. از احسان توکلی نیز به سبب آنکه بیش از یک سال (که تا کنون نیز ادامه دارد) وقت خود را صرف نگارش نُت‌های ترانه‌ها و آوازهای محلی اجرا شده در برنامۀ‌ گلها کرده است، بسیار متشکریم. شایان ذکر است که این نت‌ها تا پیش از این در هیچ نسخه‌ای نوشته نشده بودند. علاوه بر این، بر خود فرض می‌دانیم از خانم پروانه دادخواه که مسئولیت دشوار ویرایش و نمونه‌خوانی و آپلود کردن(upload ) یادداشت‌های موسیقایی [نُت‌ها] را عهده‌دار شدند، نیز در آپلود کردن عکس هنرمندان و اجراکنندگان برنامۀ گلها در وبگاهِ گلها ما را یاری دادند، تقدیر کنیم.

 

همچنین از دکتر سهراب و دکتر امیر صدری برای آنکه به گردانندگان گلها اجازۀ بهره گیری از بایگانیِ شنیداریِ شخصیِ خود را دادند، سپاسگزاریم. از آقای علی بوستان که طراحیِ بسیار زیبای لوح فشردۀ گلها را با نام  دسته گلِ سال نو انجام دادند ( لندن، بنیاد میراث ایران، ۲۰۱۰/ ۱۳۸۹)، نیز آقای مهرداد شوقی که گرافیک مربوط  به وبگاهِ گلها  را طراحی کردند، قدردانی می‌کنیم.  در پایان لازم می‌دانیم از پُل تیپر(Tipper) و یان فاسکو- فگ(Fusco-Fagg) در شرکت دیجیت نیو مدیا(Dijit New Media )  در لندن برای سال‌ها کوشش و تلاش در تدوین و ساخت وِبگاه و پایگاهِ داده‌های گلها قدردانی کنیم.